انواع هیپنوتیزم

انواع هیپنوتیزم

دکتر محمدجواد حریری

هیپنوتیزم بر اساس فرد هیپنوتیزم کننده به دو گروه :

• خود هیپنوتیزم

• دگر هیپنوتیزم

 تقسیم می شود .

همانطور که از اسم ایندو معلوم است ، در خود هیپنوتیزم فردی که آموزش دیده است خودش هیپنوتیزور وخودش سوژه است . هرچند که بر اساس خود آموزی و مطالعه کتابها شما می توانید به سطوحی از هیپنوتیزم و درجاتی از هیپنوتیزم وارد شوید ، اما بهتر است این دوره را نزد یک هیپنوتراپیست  ماهر آموزش ببینید تا  خلسه خود هیپنوتیزمی را لمس کنید . در دگر هیپنوتیزم ، هیپنوتیزور یا هیپنوتراپیست شما را هیپنوتیزم میکند . در اینجا یک نکته اساسی وجود دارد هیپنوتیزم یک روش است و باید آنرا برای یک هدف معقول و در زمان نیاز به یاری خودتان بطلبید که این اهداف معقول در کاربردهای هیپنوتیزم درج شده است . خارج از این موارد ، جزء هیپنوتیزم های نمایشی است که اکیداً توصیه می شود از آن اجتناب فرمائید .

نکته بعدی اینکه اگر شما جزء کادر درمانی نیستید و مجوز انجام هیپنوتیزم را ندارید هرگز به فکر یادگیری و انجام دگر هیپنوتیزم نباشید و از این اندیشه که دیگران را هیپنوتیزم کنید بیرون بیائید . هر چند وقتی یک جلسه هیپنوتیزمی را تماشا میکنید بنظر ساده می آید و یک احساس کاذب در شما رشد میکند که شما هم می توانید عین این کار را انجام دهید و ممکن است با خیال پردازی ، خودتان را هم ردیف هیپنوتراپیست ببینید ، اما باید بدانید که روان آدمی پیچیدگی ها و ظرافت های مخصوص به خود را دارد ، مداخلات درمانی توسط افراد بی صلاحیت می تواند پیامدهای ناگوار روحی روانی داشته باشد. دست کاری ضمیر ناخودآگاه و دسترسی به آن و تلقین اشتباه گاهی حتی یک کلمه اشتباه می تواند پیامدهای ناگوار روحی روانی داشته باشد.  بطور مثال شاید ندانید که برطرف کردن بعضی علامتها بطور سطحی و ساده انگارانه با هیپنوتیزم ممکن است موجب روان پریشی آن فرد نگون بخت شود . مثلاً خیلی ساده لوحانه است که تا کسی را دیدید که سیگار می کشد و شما هم شنیده اید هیپنوتیزم در ترک سیگار موثر است بلافاصله دست بکار شوید و سرسری و بدون دانش کافی ترک سیگار کار کنید و بر فرض که موفق شدید خوشحال خوشحال باشید که شما هم استاد شده اید ، در حالیکه شاید ندانید سیگار کشیدن یک علامت است و یک بیماری نیست و امکان قوی وجود دارد که فرد تعارضاتی در درون خود دارد که برای فرار از دست آن تعارضات به این کار پناه برده است و یک نوع سپر دفاعی است . گرفتن ساده انکارانه این سپر دفاعی از او به مثابه نابود کردن اوست .

انجام دادن دگر هیپنوتیزم بدون داشتن مدرک پزشکی معتبر و یا علوم وابسته پزشکی بدون داشتن آموزشهای معتبر و مجوزهای معتبر مسئولیتهای قانونی و وجدانی و اخلاقی فراوانی به همراه دارد . اینکار مثل وسوسه رانندگی کردن بدون داشتن گواهینامه است .

اکیداً به شما توصیه میکنم از اینکار بپرهیزید و تسلیم این وسوسه ها نشوید. همچنانکه به شما توصیه می کنم خود را برای هیپنوتیزم شدن بدست افراد ناوارد و یا فاقد مجوزها و مدرکهای لازم نسپارید .

انواع دیگر هیپنوتیزم بر اساس چگونگی حالت سوژه و هدف از انجام هیپنوتیزم و  نحوه ایحاد هیپنوتیزم  به شرح زیر است :

• هیپنوتیزم معمولی ( هیپنوتیزم منفک از زمان و مکان

این شیوه سالهای سال است که انجام می شود و از همان ابتدا هیپنوتیزم را به این شکل شناختند . در این روش سوژه بکلی از زمان و مکان منفک و جدا می گردد و در طول هیپنوتیزم ، زمان را از دست می دهد و فارغ از روز و ماه و ساعت است و هر چه هیپنوتیزور و یا هیپنوتراپیست القا کند حتی بعد از خروج از خلسه همان را قبول دارد . گذشت زمان را احساس نمی کند یا بر عکس آنرا خیلی سریع در ک می کند . در طول هیپنوتیزم سوژه حس مکان را از دست می دهد و فکر می کند جائی دیگر بر حسب القائات هیپنوتیزور یا هیپنوتراپیست است . مثل رویاست  حتی شاید  بعد از خروج از جلسه بر حسب تلقینات هیپنوتیزور یا هیپنوتراپیست بدنبال آن چیزهائی که نیست بگردد.

اینها همه پدیده های اثبات شده هیپنوتیزمی است که هیپنوتیزورهای نمایشی برای شیرین کاری انجام میدهند و اتفاقاً همین چیزها باعث ترس و واهمه برخی افراد می گردد و در ذهن خلاق آنها این تصور ایجاد می شود که اگر من بجای سوژه باشم و چنین حالتی به من دست بدهد نکند دیوانه بشوم و همیشه اینطور باقی بمانم . نکند مشاعرم را از دست بدهم و کار خلاف اخلاقی انجام بدهم ؟ حالا این نمایش جلو جمعی از افراد در حال انجام است ، یا جلوی دوربین تلویزیون انجام شده ، نکند من به تنهائی پیش یک هیپنوتیزور بروم و چیزهائی اتفاق بیفتد که نباید اتفاق بیفتد ؟ … اسرار خصوصی خودم را که نباید بگویم ، بی اراده بگویم … نکند من از هیپنوتیزم هرگز بیدار نشوم ؟ …

سالهای سال است که انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران اثبات کرده است و در تمام دوره های علمی آموزشی خود بیان میکند که این نگرانیها پایه و اساس علمی ندارد و در واقع امکان پذیر نیست اما چون در رانه ای کردن این مبانی علمی سعی و تلاشی انجام نشده است این ترسها و واهمه ها هنوز در ذهن مردم باقی مانده است و در عوض باورهای نادرست گاه با یک فیلم و گاه با یک خبر در سطح جامعه منتشر می گردد و در واقع به علت فقدان اطلاع رسانی ، فرهنگ عمومی در این زمینه هنوز رشد نکرده است .

• هیپنوتیزم بیدار

این سبک هیپنوتیزم که متعلق به شیوه درمان من (دکتر محمد جواد حریری)  است بدین گونه شکل گرفت .

مدتها بود هیپنوتیزم را به روش معمولی بکار می بردم اما همواره به این فکر بودم که با نگرانی های مردم چه کنم ؟ آن دسته از نگرانیهائی که در هیپنوتیزم معمولی  به آنها اشاره کردم . برایشان توضیحات کافی میدادم وقت صرف میکردم و آنها هم وقت می گذاشتند و این توضیحات را می شنیدند ، اما بعضی ها هنوز ته دلشان راضی نبود و شکاک بودند . خیلی ها هم به من اعتماد داشتند و دارند ، اما عده ای هم بودند که به هیپنوتیزم احتیاج داشتند . لازم بود که کاری برای آنها با هیپنوتیزم انجام داد ولی آنها مانع ذهنی داشتند ، مشکوک بودند . مشتاق بودند ولی از یک چیز واهی می ترسیدند . روشی که بتدریج شکل گرفت را ” هیپنوتیزم بیدار” نامیدم . در این روش با تمهیداتی که بکار میبرم علاوه بر اینکه سوژه عمق مناسب هیپنوتیزم برای درمان را لمس میکند ، حس میکند و ب] آن عمق وارد می شود ، اما از زمان و مکان منفک نیست . مسلوب الاراده نیست . هر لحظه که بخواهد می تواند از خلسه خارج شود ، هرچند که اگر اینکار را بکند روند درمان وی به تاخیر می افتد و قدری طولانی تر می شود . اما سوژه شخص عاقلی است ، مسئولیت این تاخیر را می پذیرد ، اما خیالش راحت می شود . اعتمادش جلب می شود ، درک می کند که سکان اراده در دست خودش است . مراجعه کننده پیش خودش سبک و سنگین میکند اگر ارزش اینرا دارد که در ازای اینکه خیالش راحت شود درمان کمی طولانی تر شود ، این تست را انجام می دهد وگرنه انجام نمیدهد .

برای اطمینان بیشتر سوژه ( مراجعه کننده ) به او این اختیار را می دهم که در جلسات هیپنوتیزم یک نفر دیگر را که به او اعتماد دارد به همراه بیاورد و ساکت و ناظر بر خلسه هیپنوتیزمی او باشد . همیشه در ابتدای اولین جلسه شرح حال مراجعه کننده را می شنوم و از مشکلش یادداشت برداری میکنم و حواشی مشکل را باهم بررسی میکنیم . گاهی مراجعه کننده در این مرحله برخی مسائل خصوصی خود را مطرح میکند . او این اختیار را دارد که در این مرحله ( در ابتدای اولین جلسه ) همراه و ناظر وی در سالن انتظار باشد و سپس وارد شود . این هماهنگی بین آنهاست و مانعی هم ندارد . در طول خلسه هم که ناظر حضور دارد بیانات من و القائات من طوری طراحی می شود که مسائل خصوصی وی حتی برای ناظر هم فاش نمی شود و اصراری هم بر بیان مسائل خصوصی سوژه توسط خودش در خلسه ” هیپنوتیزم بیدار ” ندارم چون با او با روش ” هیپنوتیزم بیدار “ کار میکنم و مقاومتهای ارادی خود را دارد و اصرار من تنها اثرش خروج سوژه از خلسه ” هیپنوتیزم بیدار ” است و این مغایر هدف درمانی من است .

در طول درمان های هیپنوتیزمی به روش هیپنوتیزم بیدار به شما آموزش خود هیپنوتیزم را یاد می دهم . بکار گیری خود هیپنوتیزم در طول درمان از جهت تسریع در درمان و شرطی سازیها موثر است . و برای آن دسته از بیمارانی که دچار اضطراب و یا بیماری با پایه اضطرابی هستند تکنیکهای خاصی را آموزش می دهم که فرد در مواجهه با شرایط اضطراب زا می تواند با چشمان باز و در همان موقعیت با خود هیپنوتیزمی که فرا گرفته است خود را هیپنوتیزم کرده و مدیریت شرایط اضطرابی را بدست بگیرد و از این حیث هیپنوتیزم بیدار مرحله ای پیشرفته تر از هیپنوتیزم معمولی است .

• هیپنوتیزم خود بخودی

این نوع از هیپنوتیزم در دهه اخیر بعد از درک عمیقتر جلوه های هیپنوتیزمی و بعد از شناخت مکانیسم اثر هیپنوتیزم که پایه آن تلقین و تاثیر گذاری و تاثیر پذیری است جزء هیپنوتیزم طبقه بندی شده است . بعبارت دیگر بر عکس زمانهای قدیم که هیپنوتیزم بتازگی در فرانسه نضج گرفت و شناخته شد ( ۲۳۰ سال پیش ) و فقط حالاتی را هیپنوتیزم میدانستند که سوژه های کاملاً مستعد به سرعت به عمق خلسه در مرحله سامنامبولی می رسیدند و کارهای عجیب و غریب و گاهاً مضر و آسیب زا انجام میدادند ، اکنون دیده اند که برای درمان آن خلسه های عمیق لازم نیست و درجاتی از خلسه کافی است و ارتباط با ضمیر ناخود آگاه در این سطوح هم امکان پذیر هست و تلقینات مستقیم و غیر مستقیم تاثیر گذار هستند . دیده شد که بسیاری از ادراکات بشر که به عمق ضمیر ناخودآگاه نفوذ می کند با تمرکز معمولی صورت گرفته است . تمرکز بر مطالعه یک کتاب ، استماع یک سخنرانی هیجان انگیز ، مشاهده یک فیلم جذاب و قبول ناخودآگاه افکار و عقاید و تلقینات و تبلیغات غیر مستقیم آنها ، بفکر فرو رفتن و مرور خاطرات گذشته که گاهاً مثل یک پرده سینما از جلو چشم آدمی عبور میکند و هیجاناتی را ببار می آورد ، تصور آینده ای برای خود و یا پروژه ای که در دست انجام دارد و خیالپردازی در مورد آنها ، وقتی در زندگی روز مره تحت تاثیر یک فروشنده یا یک نفر دیگر قرار می گیرید همگی اینها جزء هیپنوتیزم خود بخودی و روز مره بشمار میروند . میگویند هفتاد تا هشتاد درصد مواقع تمامی افراد یک جامعه در حالت هیپنوتیزم خود بخودی و روز مره هستند . در واقع ببینید چه موقع هیپنوتیزم نیستید !